Lifestyle

Leefstijl en gezondheid tijdens de zwangerschap hebben een grote invloed op de ontwikkeling van je kindje.

Voeding

Tijdens de zwangerschap is het belangrijk om gezond en gevarieerd te eten.

Eten voor twee is niet nodig, maar lijnen tijdens de zwangerschap is niet verstandig. Voor adviezen omtrent een gezond eetpatroon kun je terecht op www.voedingscentrum.nl. Het voedingscentrum heeft ook een app voor op je telefoon, de ZwangerHap, waarin je precies kan terugvinden wat je wel of niet mag eten en die je waarschuwingen geeft als er bijvoorbeeld bacteriën in bepaalde producten zijn aangetroffen.

Extra foliumzuur voor en tijdens de zwangerschap is belangrijk. Foliumzuur vermindert de kans op aangeboren afwijkingen zoals een open ruggetje. Aangeraden wordt om elke dag 0,4 of 0,5 mg foliumzuur te slikken, vanaf het moment dat je zwanger wilt worden, tot 10 weken zwangerschap. Foliumzuur zit meestal ook in multivitaminen voor zwangeren.
Tijdens de zwangerschap wordt het, naast gezond en gevarieerd eten, aangeraden om extra vitamine D te gebruiken. Dit kun je los kopen of in de vorm van een multivitamine. Wanneer je voor het laatste kiest, koop dan multivitaminen die speciaal voor de zwangerschap bedoeld zijn. Hier zit meteen de juiste hoeveelheid vitamine D.
Tijdens de zwangerschap wordt aangeraden om dagelijks 1 gram (1000 mg) calcium binnen te krijgen . Het grootste gedeelte hiervan haal je uit je voeding. Doe deze eetmeter om te weten of je dagelijks de minimale hoeveelheid binnen krijgt. Mocht je deze hoeveelheid niet halen, dan is het aan te raden extra calcium te gebruiken in de vorm van een voedingssupplement. Afhankelijk van wat je nodig hebt, kan dit een multivitamine voor zwangeren zijn of losse calciumtabletten.
Een vraag die regelmatig gesteld wordt tijdens het intake gesprek met een vrouw die zwanger is: toen ik nog niet wist dat ik zwanger was, heb ik alcohol gedronken, is dat erg? Het allerbeste is om ook tijdens de periode van conceptie geen alcohol te drinken. Maar de eerste paar weken is er nog geen direct bloedcontact tussen moeder en baby dus tot aan het uitblijven van je menstruatie ben je nog veilig. Helaas geldt dit niet voor de rest van de zwangerschap. Alcohol is slecht voor de ontwikkeling van je baby. Het promillage alcohol in jouw bloed is nagenoeg gelijk aan dat van de baby. En de baby heeft voor één glas alcohol 24 uur nodig om het te verwerken. Stoppen met drinken is dus de enige veilige optie voor je baby. Gelukkig zijn er tegenwoordig genoeg alcohol vrije drank-varianten op de markt voor alle keren dat je eens geen zin hebt in sap of spa.
Roken als je zwanger bent zorgt ervoor dat de vaten in de placenta samen knijpen en dus de lucht en voedingstoevoer van de baby verminderen. Hoe moeilijk het ook is: stoppen is het beste wat je kunt doen voor je baby. Vraag je partner en je omgeving je te ondersteunen. Vraag hen niet te roken in jouw omgeving. Vraag ons je te helpen. Wij volgen met jou een programma dat bewezen goede resultaten heeft bij het stoppen met roken. Meer informatie over de gevolgen van roken. Stoppen met roken app.
Als je (vroeg) tijdens de zwangerschap drugs hebt gebruikt, is het belangrijk om dit te bespreken met ons. Samen kijken we dan naar de beste zorg. Of we bijvoorbeeld een uitgebreidere echo laten maken bij 20 weken. Ook drugs kan ernstige gevolgen hebben voor de ontwikkeling van de baby en zorgen voor andere complicaties tijdens de zwangerschap. De baby kan bijvoorbeeld meer kans hebben om te vroeg geboren te worden. Meer informatie.
Als je zwanger bent of wilt worden en je gebruikt medicatie, bespreek dit dan zo vroeg mogelijk met je huisarts of specialist. Ook zullen wij tijdens het intake gesprek met jou kijken of het medicatie betreft die je veilig kunt nemen in de zwangerschap. Mocht dit niet zo zijn, dan zal je specialist of huisarts je medicatie aanpassen. Gelukkig zijn er voor veel aandoeningen en ook kwalen (denk aan hoofdpijn, maagzuur, obstipatie) medicijnen voorhanden die je veilig in kunt nemen. Wij zullen je hierover adviseren mocht je dit nodig hebben.
Toxoplasmose wordt veroorzaakt door een parasiet die kan voorkomen in rauw vlees, ongewassen rauwe groenten of kattenpoep. Als je tijdens de zwangerschap besmet raakt met toxoplasmose, dan kan dat ernstige gevolgen hebben voor je kindje. Het is dan ook belangrijk om vlees goed te verhitten en rauwe groenten goed te wassen. Werk in de tuin met handschoenen aan en laat, indien mogelijk, iemand anders de kattenbak verschonen. Was goed je handen voordat je eten gaat bereiden en let in het algemeen op een goede hygiëne in de keuken.
Listeriose wordt veroorzaakt door de listeriabacterie die onder andere voorkomt in kaas die gemaakt is van rauwe melk (au lait cru). Ook deze besmetting kan gevolgen hebben voor je kindje. Lees daarom altijd goed de verpakking. Producten gemaakt van gepasteuriseerde of gesteriliseerde melk kunnen geen kwaad. De listeriabacterie kan ook voorkomen in rauwe en voorverpakte gerookte vis en rauw vlees
Het cytomegalovirus (CMV) komt van voor in urine en speeksel van kleine kinderen. Het virus kan schadelijk zijn voor je ongeboren kind. Goede hygiëne is daarom belangrijk. Denk hierbij aan handen wassen (met zeep) na het afvegen van snottebellen en verwisselen van luiers. Ook is het niet verstandig om bestek en eten te delen, of om de speen van je kind in je eigen mond te stoppen.
Vis eten, met name vette vis, is gezond. De visvetzuren zijn namelijk belangrijk voor bijvoorbeeld de ontwikkeling van de hersenen en het gezichtvermogen van uw kindje. Ook voor niet-zwangeren is het goed om vis te eten omdat de visvetzuren het hart en de bloedvaten gezond houden. Door milieuverontreiniging kan vis echter ook schadelijke stoffen bevatten. Hierbij gaat het vooral om zware metalen (kwik), dioxines, PCB’s en toxafeen. Het wordt dan ook aangeraden om niet vaker dan 2 keer per week vis te eten. Het eten van roofvissen en paling uit de grote rivieren wordt helemaal afgeraden
Cafeïne is mogelijk schadelijk voor het ongeboren kind. Naarmate je meer cafeïne binnenkrijgt, stijgt de kans op een miskraam of op een laag geboortegewicht van je kindje. Aanstaande moeders kunnen daarom beter niet te veel cafeïne binnenkrijgen. Ook voor vrouwen die borstvoeding geven is het beter weinig koffie te drinken. Cafeïne komt ook in de moedermelk terecht en dat kan de baby onrustig maken. Het Voedingscentrum adviseert om niet meer dan 200 mg cafeïne per dag te gebruiken. Dat staat gelijk aan 1 tot 2 koppen koffie per dag. Hierbij is rekening gehouden met een gemiddeld gebruik van andere bronnen van cafeïne, zoals thee en frisdrank.
In lever en ander orgaanvlees zit veel vitamine A. Inname van grote hoeveelheden vitamine A in de zwangerschap verhoogt het risico op aangeboren afwijkingen. Vegetariër? Denk aan vitamine B en ijzer Wanneer je geen of nauwelijks vlees eet, let er dan op dat je genoeg vitamine B en ijzer binnenkrijgt. Vitamine B zit vooral in volkoren producten, aardappelen, peulvruchten, eieren en zuivelproducten. Peulvruchten en eieren zijn ook belangrijke bronnen van ijzer, net als vleesvervangers.

Ongemakken

Het hoort erbij, maar kan wel erg vervelend zijn!

Tijdens de zwangerschap kun je last van allerlei kwaaltjes en ongemakken krijgen. Hieronder staan de meest voorkomende beschreven. Kwaaltjes en ongemakken horen bij de zwangerschap. Heb je erg veel last? Bespreek dit dan met ons tijdens de controles, dan kunnen we kijken of er iets aan te doen is.

Hoe kom ik eraan?

Al vroeg in de zwangerschap zorgt het hormoon progesteron voor de verweking van je bekken. De drie botten waaruit je bekken is opgebouwd gaan losser zitten ten opzichte van elkaar. Dit is nodig om de baby tijdens de bevalling meer ruimte te geven.

Hoe kom ik eraf?

Probeer zo veel mogelijk symmetrische bewegingen te maken. Niet te grote stappen, houd het bekken recht. En ga zo min mogelijk met je benen over elkaar zitten. Bespreek je klacht met ons, wij kunnen tips geven en je eventueel verwijzen naar onze mensendiecktherapeute of manueel therapeute die wonderen verrichten bij bekkenklachten. Wikkel een sjaal of band strak om je bekken. Tips bij verschillende houdingen in de zwangerschap: App Rost Moves Mamas.

Hoe kom ik eraan?

Maagzuur ontstaat meestal wanneer de baby wat groter is en van binnenuit tegen de maag zit te schoppen of met zijn hoofdje of kontje zit te duwen. Neem hierbij het verslappen van de sluitspier mee, die de slokdarm afsluit van de maag, en de kwaal maagzuur is geboren.

Hoe kom ik eraf?

Het kan helpen om vaker kleine beetjes te eten, de maag als het ware niet te veel op te vullen. Probeer een tijdje minder gekruid te eten, of minder zure dingen tot je te nemen. Probeer uit wat de maagzuur bij jou erger maakt en schrap dat uit je dieet. Af en toe een Rennie, Gaviscon of een andere maagzuurremmer nemen is geen probleem. Liever een goede nachtrust met een pilletje dan de hele nacht stress van het zuur.

Hoe kom ik eraan?

Slecht slapen komt vaak door verschillende kwaaltjes; rugpijn, maagzuur, piekeren. Maar, het ondiep slapen en soms uren wakker liggen is ook een gewenning voor de tijd die komen gaat: de onderbroken slaap die je zult krijgen omdat je kindje ook ’s nachts gevoed wil worden. Je bent als het ware in training.

Hoe kom ik eraf?

Ga allereerst na of je in rust aan de nacht begint. Zijn er dingen die je bezig houden? En zit niet tot laat op je telefoon. De belangrijkste tip die we hier kunnen geven is: accepteer het en raak niet in paniek in de nacht. Je zult zien hoe goed je je overdag nog voelt op slechts een paar uur slaap. Kijk of je een middag dutje kunt doen. Herhaal voor jezelf de mantra: Ik lig hier goed, warm en veilig, ik rust heus wel uit. De stressvolle of sombere gedachten in de nacht, het piekeren, komt trouwens omdat je ’s nachts geen endorfines aanmaakt. Het kan helpen om dit tegen jezelf te zeggen: er is niet echt iets aan de hand, ik zit gewoon even laag in mijn endorfines. Morgen ziet de wereld er weer een stuk beter uit. En zorg in ieder geval dat je comfortabel ligt. (zie ook: app App Rost Moves Mamas)

Hoe kom ik eraan?

Ook hier is weer het hormoon progesteron de boosdoener. Die zorgt ervoor dat je darmen trager samenknijpen en dus voor obstipatie.

Hoe kom ik eraf?

Drink veel: 2 liter per dag Eet voldoende vezels: 2 stuks fruit en 250 gram groenten per dag Neem de tijd voor toiletbezoek en zet de voeten wat omhoog. Dan kan de spierband die om de onderkant van je darmen zit ontspannen en komt de ontlasting makkelijker.

Hoe kom ik eraan?

Vaak worden aambeien veroorzaakt door het te hard druk geven tijdens de ontlasting. De ontlasting is in de zwangerschap vaak wat steviger, en je weefselstructuur is wat verslapt door de progesteron. Deze combinatie zorgt voor het makkelijk ontstaan van aambeien.

Hoe kom ik eraf?

Voor deze kwaal zijn eigenlijk dezelfde tips van toepassing als bij obstipatie. Curanol, een aambeienzalf, kan wat verlichting geven. Meestal verdwijnen de aambeien vanzelf weer in de weken na de bevalling. Neem bij ernstige klachten altijd contact op met de huisarts.

Hoe kom ik eraan?

Ook hier is progesteron de oorzaak. De verweking die dit hormoon geeft, beperkt zich helaas niet alleen tot je bekken, ook de wanden van je bloedvaten moeten eraan geloven. Dit in combinatie met de verhoogde druk in je benen door een baby in je buik, zorgt ervoor dat je aderen als het ware hun vorm verliezen en je spataderen krijgt..

Hoe kom ik eraf?

Ergens op de dag een half uurtje met de benen omhoog liggen. Goed voor aderen, bekkenbodem en baby. In de avond de benen omhoog. Als je lang moet staan, bij voorbeeld in de rij in de supermarkt, lopen op de plaats. De beenspieren duwen het bloed omhoog, waardoor er minder druk in de vaten is. Eventueel steunkousen aan laten meten. Bespreek dit even met je verloskundige.

Hoe kom ik eraan?

Misselijkheid komt vooral voor in de eerste en de laatste periode van de zwangerschap. In de eerste periode is het hormoon HCG de veroorzaker. Later komt het vooral omdat de maag zich moeilijk kan legen door de grootte van de baby.

Hoe kom ik eraf?

Een licht ontbijtje op bed wil nog wel eens helpen. Eet gedurende de dag kleine beetjes.  Probeer wat meer gember te eten of gember thee te drinken. Doe rustig gaan, neem je rust. Vrouwen die te hard werken of veel stress hebben, hebben vaak meer last van misselijkheid dan vrouwen die een rustiger leven leiden. Wanneer je veel moet overgeven, bespreek dit dan met ons. Dan kunnen we kijken wat we voor je kunnen doen. Soms kan medicatie via de huisarts helpen.

Hoe kom ik eraan?

Zwanger zijn en een kind krijgen is een hele grote gebeurtenis in het leven van een vrouw. Ook hormonaal verandert er veel in je lichaam. Sommige vrouwen hebben daar meer last van dan anderen. Het komt regelmatig voor dat vrouwen zich in de zwangerschap somber, snel geïrriteerd, angstig en/of gestrest voelen.

Hoe kom ik eraf?

Praat erover met mensen die je vertrouwt. Praat erover met ons. Weet dat je niet de enige bent. Neem de tijd en rust voor je zwangerschap. Kijk of een cursus mindfullness of mindfullness voor zwangeren iets voor je is. Dit is bewezen werkzaam bij somberheid en angstgevoelens. Als je het gevoel hebt dat je extra hulp nodig hebt, bespreek het met ons.

Hoe kom ik eraan?

Vooral in het begin van de zwangerschap kun je zo extreem moe zijn. Het kan voelen alsof iedere cel in je lichaam moe is en je zelfs na een nacht goed slapen nog vermoeid wakker wordt. De oorzaak ligt in de enorme veranderingen die plaatsvinden in je lichaam. Je lijf schreeuwt als het ware om rust. Aan het eind van de zwangerschap, vaak na zo’n 25 weken, kan er weer een periode van meer vermoeidheid komen. Maar deze voelt anders: alsof je een zware rugzak met je mee moet slepen de hele dag. Vermoeiend!

Hoe kom ik eraf?

Gun jezelf rust. Ga midden op de dag even liggen. Zo goed voor je lichaam en je baby. Ga slapen als het kan, schaam je vooral niet. Het zijn juist de sterke vrouwen die goed voor zichzelf durven te zorgen. Neem af en toe een snipperdag van je werk. Laat een ander maar bionic woman spelen, jij zorgt goed voor jezelf en je kind.

Hoe kom ik eraan?

Je baarmoeder zit vast aan banden. Door het groeien van de baarmoeder, rekken die banden wat op, en dat voel je! Vooral bij plotselinge bewegingen en niezen of hoesten voel je een scherpe steek rechts of links in je onderbuik.

Hoe kom ik eraf?

Rustig omdraaien in bed, evt buik vasthouden. Eerst even op je zij draaien als je moet niezen of hoesten. Warmte kan helpen, zoals een warme kruik of ontspannen in een warm bad. Heb je veel last van bandenpijn, bespreek dit dan met ons. Soms kan ook hier een verwijzing naar een bekkenspecialist helpen.

Hoe kom ik eraan?

Weer die progesteron! Nu zorgt hij weer voor verwekingen van de spiertjes die de urine in de blaas vast moeten houden. Resultaat: bij hoesten, niezen, rennen, springen of gewoon spontaan, verlies je wat urine.

Hoe kom ik eraf?

Tja, niet hoesten, niezen, rennen of springen. Mocht je toch echt moeten, knijp je bekkenbodemspieren erbij aan. Dit doe je door als het ware je vagina naar boven je buik in te trekken. Train je bekkenbodem. Waarbij het goed leren ontspannen net zo belangrijk is als het aanspannen. Mocht je dit lastig vinden, vraag ons om advies. Online tips: Apps: Bekkenbodem app

Werk

Je rechten en plichten op het werk tijdens je zwangerschap.

Wanneer vertel je op je werk dat je zwanger bent? Mag je tijdens werktijd naar de verloskundige? En moet je voorzorgsmaatregelen nemen op je werk nu je zwager bent? Als zwangere krijg je te maken met rechten en plichten op je werk.

Je bent wettelijk verplicht uiterlijk 3 weken voor ingang van je zwangerschapsverlof aan je werkgever te vertellen dat je zwanger bent. Voor je werkgever is het uiteraard prettiger als je dit eerder doet. Zo kan hij of zij alvast op zoek naar een geschikte vervanger.
Op het moment dat je je werkgever vertelt dat je zwanger bent, krijg je extra rechten als het gaat om rust, ruimte en ontslagbescherming. Dit geldt tijdens je zwangerschap en tijdens de periode dat je borstvoeding geeft. Daarnaast hoor je gelegenheid te krijgen om de verloskundige of gynaecoloog te bezoeken, ook onder werktijd. Het is daarom verstandig je werkgever al eerder te informeren over je zwangerschap.
Met een zwangerschapsverklaring kan je werkgever een zwangerschapsuitkering aanvragen. Je krijgt de verklaring, na het maken van de termijnecho, bij ons.
Je mag maximaal 6 weken voor de uitgerekende datum met zwangerschapsverlof gaan. Je bent echter verplicht om minimaal 4 weken voor de uitgerekende datum te stoppen met werken. Het totale verlof duurt 16 weken. Je hebt dus altijd minimaal 10 weken na je bevalling vrij ook wanneer de baby later dan gepland geboren wordt. Met je zwangerschapsverklaring kun je je verlof aanvragen. Op de site van het UWV kun je precies lezen wanneer je recht hebt op welke uitkering.
Ben je zelfstandige of ben je werkloos, dan gelden er andere regels dan wanneer je in loondienst bent. Wanneer je als zelfstandige werkt dan moet je bij de UWV een uitkering aanvragen. Voor zwangerschap en bevalling samen heb je recht op minimaal 16 weken uitkering. Elke week krijg je een uitkering voor 5 werkdagen. Je krijgt dus geen uitkering voor de zaterdagen en zondagen. Je hebt altijd recht op 10 weken uitkering ná de bevalling. De hoogte van je uitkering hangt af van je inkomen in het kalenderjaar voordat je zwanger werd. De uitkering is nooit hoger dan het minimumloon.
Na je zwangerschaps- en bevallingsverlof, kun je ook ouderschapsverlof opnemen. Het ligt aan jouw werkgever of dit verlof doorbetaald wordt. Tijdens je verlof bouw je geen vakantie-uren op. Je hebt recht op 26 weken aaneengesloten verlof of je kunt die uren verdelen over een langere periode, bijvoorbeeld door 1 dag per week vrij te nemen. Je hoeft het ook niet gelijk te doen. Je hebt recht op ouderschapsverlof tot je kind 8 jaar is. Hoe je je verlof in wilt richten hangt van heel veel factoren af. Overleg dit met je werkgever. De rijksoverheid geeft meer informatie over ouderschapsverlof Na afloop van de verlofperiode heb je het recht om weer te gaan werken voor het aantal uren dat in je arbeidsovereenkomst staat. Het opnemen van ouderschapsverlof verandert hier niets aan.
Je werkgever is verplicht om de gezondheid van jou en jouw kind tijdens de zwangerschap en periode van borstvoeding te beschermen. Hij of zij moet er dus voor zorgen dat je veilig kunt werken. Uitgangspunt is wel dat je je eigen werk kunt blijven doen, in je eigen functie en op je eigen werkplek. Er zijn bepaalde werkomstandigheden die risicovol zijn voor je zwangerschap. Voor meer informatie kijk op de site van het RIVM.
Heb je inderdaad zwaar of risicovol werk, dan moet je werkgever het werk aanpassen en je eventueel ander werk aanbieden. Je kunt ook overleggen met de bedrijfsarts (Arbo-dienst) of inlichtingen vragen bij de Arbeidsinspectie. Daarnaast: kun je je werkgever vragen om extra pauzes als je erg moe bent ben je niet verplicht om ’s nachts te werken of om over te werken je kunt je werkomstandigheden ook bespreken met ons. Wij kunnen je vertellen of het werk wat je doet risicovol is voor je zwangerschap of aangeven dat je het rustiger aan moet doen op je werk
De eerste 6 maanden na de bevalling heb je recht op extra pauzes om te kolven. Daarnaast ben je ook niet verplicht om ’s nachts te werken of om over te werken.
Via de app Werk en zwangerschap van de FNV krijg je advies op maat en tips over alle werkgerelateerde zaken waarmee je te maken krijgt tijdens de zwangerschap. Je kunt je uitgerekende datum invullen waardoor je informatie krijgt die aansluit bij jou werkomstandigheden en periode van de zwangerschap.
Of je recht hebt op kraamverlof, kun je opzoeken in de cao. Is er in de cao niets geregeld, dan heb je recht op 5 werkdagen betaald kraamverlof.
Kinkhoest is een besmettelijke ziekte die ernstige hoestbuien kan veroorzaken. Het is vooral gevaarlijk voor jonge baby’s die nog niet zijn gevaccineerd. Vanaf eind 2019 krijgen vrouwen tijdens de zwangerschap een kinkhoestprik aangeboden. Hierdoor zijn baby’s meteen vanaf de geboorte beschermd tegen kinkhoest. Lees hier meer over op de website van het RIVM.
Zolang je je goed voelt, mag je gewoon sporten. Buikspieroefeningen zijn niet meer aan te raden wanneer de buik begint te groeien. Op dat moment worden namelijk je rechte buikspieren opzij geduwd en kun je ze niet goed meer gebruiken.
Op een gegeven moment zul je merken dat het niet prettig meer is om te sporten en dat je er bijvoorbeeld harde buiken door krijgt. Dan is het tijd om te stoppen.

Tips

"Veiligheid gaat boven alles"

Probeer in de zwangerschap zoveel mogelijk contact met de volgende stoffen te vermijden: verf op terpentinebasis, ongediertebestrijdingsmiddelen en overige chemicaliën. Van haarverf zijn tot nu toe geen schadelijke effecten bekend. Voor de zekerheid kan je beter geen soorten gebruiken waar loodhoudende oplosmiddelen in gebruikt worden.tion
Het is verstandig om de eerste drie maanden van de zwangerschap langdurige hete baden, saunabezoek of zonnebank te vermijden. De zonnebank kan een zwangerschapsmasker (een bruine verkleuring van de gezichtshuid) veroorzaken of verergeren. Dit kan ook gebeuren door langdurig zonnen.
Als je zwanger bent, kun je gerust op vakantie gaan. Wij raden aan een vakantiebestemming te kiezen waar goede medische zorg aanwezig is, mochten zich onverhoopt complicaties voordoen. Tegen vliegreizen bestaat uit medisch oogpunt geen bezwaar. Vliegtuigmaatschappijen willen meestal geen zwangere vrouwen na 36 weken zwangerschapsduur meer laten vliegen. Sommige luchtvaartmaatschappijen hanteren strengere regels, waarbij er na zeven maanden zwangerschap al niet meer gevlogen mag worden. Wij adviseren je om een vliegverklaring mee te nemen wanneer je een vliegreis maakt. Je kunt van ons een zwangerschapsverklaring meegeven, waarin staat hoever je zwanger bent en wanneer de uitgerekende datum is. Dit is anders dan een ‘fit to fly’ verklaring, omdat wij geen uitspraken mogen doen over de medische toestand ten tijde van de vliegreis. Vraag goed na bij je vliegtuigmaatschappij welke eisen worden gesteld, zij bepalen uiteindelijk of je mag vliegen. Vakanties op grote hoogte worden afgeraden. Door de afnemende zuurstofspanning van de lucht is er minder zuurstof beschikbaar.
De beleving van seksualiteit tijdens de zwangerschap wisselt van vrouw tot vrouw. Bepaalde klachten staan soms zin in seks in de weg. Soms bestaat er meer behoefte aan intimiteit en aanraking dan aan gemeenschap. Dit zijn normale veranderingen in seksuele behoeftes tijdens de zwangerschap. Bij een normaal verlopende zwangerschap zijn er geen geboden of verboden ten aanzien van seksualiteit. Gemeenschap kan geen miskraam of beschadiging van het kind veroorzaken. Alleen bij bloedverlies of gebroken vliezen wordt gemeenschap afgeraden. Problemen met seksualiteit kan je altijd met ons bespreken. Dit geldt ook voor eerdere vervelende seksuele ervaringen of moeite hebben met een inwendig onderzoek.